KBY Başkanı Mesud Barzani’nin görev süresi 2013’te doldu. Kürdistan Parlamentosu, anayasal yetkisine dayanarak Barzani’yi iki yıl daha başkanlık yapması için görevlendirdi. Başkanlık seçimlerinin 2015’te yapılması gerekiyordu. Ancak bu arada IŞİD Kürdistan’a saldırdı. Kürdistan bir varlık-yokluk meselesi ile karşı karşıya geldi. IŞİD ile olan mücadelenin sekteye uğramaması için seçimler ertelendi ve Parlamento bir kez daha Barzani’nin görev süresini iki yıl için uzattı.
Bu süre 1 Kasım 2017’de doldu. Barzani, yaptığı açıklamada Kürdistan Başkanlığı görevinin bir kez daha uzatılmasını kabul etmedi. Parlamentonun toplanmasını ve başkanlık yetkilerinin devri sorununa bir çözüm bulunmasını talep etti. Kendisinin yeni pozisyonunu ise “Peşmerge olarak mücadeleye devam” olarak tarif etti:
“Ben de Peşmerge Mesud Barzani olarak milletimizin içerisinde ve aziz Peşmergelerle halkımızın doğal hakları için mücadele etmeye ve milletimizin kazanımlarını korumaya devam edeceğim.”
Barzani’nin isteğiyle toplanan Parlamentoda, 12 Ekim 2015’ten beri ilk defa beş siyasi partinin katılımıyla kapalı bir oturum gerçekleştirildi ve Barzani’nin başkanlık yetkilerinin diğer organlara devredilmesi değerlendirildi. Buna göre, seçimler yapılıp yeni başkan seçilinceye kadar başkanlık yetkilerinin Parlamento Başkanlığı, Hükümet ve Adalet Yüksek Konseyi’ne devredilmesi kararlaştırıldı.
Bir devrin sonu
Yakın tarihte Kürdistan siyasetini domine eden üç aktörden ikisi –Celal Talabani ve Nuşirevan Mustafa- hayata veda ettiler. Mesud Barzani de, 25 Eylül’de yapılan bağımsızlık referandumunun sonrasında yaşananların siyasi sorumluluğunu üzerine alarak başkanlıktan çekildi. Siyasetin yol haritasını belirleyen bu üç aktörün sahneden çekilmesiyle birlikte Kürdistan’da bir devir kapandı. Eski kuşak siyasetçilerin yerine yeni kuşak siyasetçiler geçmeye başladı ve Kürdistan yeni bir döneme geçti.
Yeni bir tarihi perdenin açıldığı bugünlerde Kürdistan siyasetinin başa çıkması gereken iki meydan okuma var: Bunlardan ilki, partilerde iktidar mimarisinin nasıl tanzim edileceğidir. Gorran’da durum bir nevi farklılık arz ediyor ama PDK ve YNK’de Barzani ve Talabani’nin yerlerinin doldurulması birtakım tartışmaları beraberinde getirebilir.
Bu bağlamda YNK’de daha çetrefil bir hal var. Zira Celal Talabani’nin rahatsızlık geçirip fiilen liderlikten uzaklaşmasının ardından partide bir çalkantı yaşandı. Mesela YNK’nin kilit isimlerden biri olan Berhem Salih partisinden ayrılıp yeni bir siyasi hareket oluşturup onun başına geçti. Kosret Resul, son Kerkük hadisesinde partisinin çizgisinin dışına düştü. Hatta Talabani’nin oğulları ve yeğenleri arasında da fikir ayrılıkları baş gösterdi. Dolayısıyla önümüzdeki günlerde YNK’de yeni siyasi oluşumların uç verebileceği ve daha yoğun bir liderlik tartışmasının yaşanacağı söylenebilir.
Barzani’nin doğal liderliği
PDK’nin bu manada YNK’ye nazaran iki avantajı bulunuyor. Birincisi, PDK’de istikrar ve organizasyon kapasitesi daha üst seviyede. Partinin üyeleri arasında görüş ve anlayış birliği daha tahkim edilmiş vaziyette. Bu itibarla partinin birliğini koruması ve bütünlük içinde yoluna devam etmesi daha kolay.
KDP’nin ikinci avantajı ise Mesud Barzani’nin varlığıdır. Barzani her ne kadar başkanlık postunu terk etmişse de, bu onunun siyasetten tamamen elini ayağını çekeceği anlamına gelmez. Bu durum PDK için çok büyük bir önem taşıyor. Zira Barzani’den sonra PDK’de öne çıkan iki isim var: Yeğeni Neçirvan Barzani ve oğlu Mesrur Barzani. Zor zamanlarda kritik vazifeler üstlenen ve liderlik potansiyeli taşıyan bu iki genç Barzani arasında bir rekabet yaşanması, siyasetin doğasında var. Ancak Mesud Barzani var olduğu müddetçe, bu rekabetin PDK’de bir çatlak oluşturması ya da taraflar arasında açık bir çatışmaya dönüşmesi ihtimali çok düşük.
Hülasa PDK’nin gelecekteki zorlu imtihandan başarıyla çıkmasında en önemli dayanağı yine Mesud Barzani olacak. Barzani hem PDK’nin iç işleyişinde ve hem de Kürdistan’ın geleceğinin tayininde Barzani, danışılan ve tesirde bulunan bir odak olmaya devam edecek.
Siyasi birliği koruma
Kürdistan’ın bu yeni evrede üstesinden gelmesi gereken ikinci meydan okuma ise, siyasi birliğini muhafaza ve pekiştirmesidir. Kerkük ve sonrasında olanlar Kürdistan’da hem toplum hem de siyaset düzeyinde bir travmaya sebep oldu. Partilerin karşılıklı ihanet suçlamaları tansiyonu yükseltti. Barzan’nin başkanlığı bıraktığı açıklamasının akabinde Zaxo’da YNK ve Gorran’ın, Süleymaniye de ise PDK’nin parti binaları ateşe verildi. Toplumsal hayal kırkılığı ve partilerin yüksek dozlu suçlamaları, Kürdistan’ı kışkırtmalara açık kılıyor.
Bugün Kürdistan için en büyük tehlike, bölgenin siyaseten ikiye bölünmesidir. 1996 ve öncesi dönemi hatırlatırcasına PDK ve YNK’nin tarihsel olarak filizlendikleri bölgelerde hakimiyet kurdukları bir vasat, Kürdistan’da başlıca üç probleme neden olur:
Bir, gerek toplumsal bütünleşmenin ve gerek tek bir devlet aygıtının oluşturulmasında büyük bir handikaba işaret eder. İki, başta ekonomi olmak üzere giderek devasa bir nitelik kazanan sorunların etkin bir şekilde ele alınmasını ve ortak çözümler üretilmesini imkansızlaştırır. Ve üç, birlikten uzak bir Kürdistan fotoğrafı, bilhassa Bağdat ile yapılan ve yapılacak olan müzakerelerde Kürdistan’ın elini zayıflatmaktan başka bir netice üretmez.
Bu itibarla siyasetçilerin hamlelerini birliği kuvvetlendirecek tarzda atmaları gerekir. Bu, onların hem ivedi bir vazifesi ve hem de halka karşı mükellefiyetleridir. Başkanlık yetkilerinin devrinden sonra hükümetin temsil gücünü artırmak ve mümkün olan en yakın tarihte seçime gitmek, bu kapsamda akla gelen ilk tedbirlerdir. (Kurdistan24)
ve büyük harflerle yazılmış yorumlar onaylanmamaktadır.