Umudunu askerin siyasi hayata, topluma müdahalesine bağlayanlar açısından gerçekten moral bozucu bir dönem yaşanıyor.
Cumhuriyet gazetesinde çalışırken gazeteye bazı emekli generaller gelirdi. Kara Kuvvetleri Komutanlığı ve Jandarma Komutanlığı yapmış bir emekli komutanla sohbet ederken, bana dönüp hafif alaycı bir dille, “Oral Bey siz çok yumuşadınız” dedi. “Nasıl?” diye sorduğumda, “İslami kesime karşı tutumunuz çok değişti, başörtülüleri sahipleniyorsunuz” karşılığını verdi.
Tartışmaya devam ettik. Sonunda kendisine bir öneride bulundum: “Siz karargâhlarda kapanıp kalarak, kendinize bir hayal dünyası kuruyorsunuz ve toplumun genelindeki değişimi de İslami kesimdeki değişimi de görmüyorsunuz. Bir gün sizi Tahtakale’de, Mahmutpaşa’da gezdirmek isterim. Oralar Türkiye’deki değişimi en güzel anlayabileceğiniz yerler. Türkiye büyük bir yenilenme yaşıyor ve siz bunun farkında değilsiniz.” (Cumhuriyet gazetesine gelen generallerden birisi de 19 Aralık 2001’de 20 cezaevine yönelik yapılan vahşi operasyonun başuygulamacılarından birisiydi. Onunla konuşmak bile istememiştim.)
TCK’nın 301. maddesinin değişmesi için 2000’li yılların başında bir mücadele başlatılmıştı. O dönemde benim de yönetiminde olduğum Türkiye Gazeteciler Cemiyeti, TBMM Anayasa Komisyonu üyelerini davet etti. Gelenler arasında şimdiki İçişleri Bakanı İdris Naim Şahin, Nimet Çubukçu gibi isimler de vardı. Bu maddenin toptan kaldırılması gerektiğini söylediğimizde AK Partili komisyon üyeleri CHP’li üyelere baktılar ve bir AK Partili şunu söyledi: “Biz değişiklik için öneri getirdiğimizde CHP’li üyeler askerin bunu istemediğini söyleyerek karşı çıktılar. Kendilerine sorabilirsiniz... Buradalar...”
Güneydoğu’da halka kan kusturan subayların sürekli terfi ettirilmesi, ordunun toplumsal hayatı ve halkı algılamaya kapalı tutumunun net bir göstergesiydi. Dink cinayetinde Trabzon Jandarma Komutanı olan Ali Öz, Ankara Ulucanlar katliamında 10 tutuklunun sopalarla dövülerek öldürülmesinden yargılananlar arasındaydı, terfi ettirildi. Deniz’lerin idamından tutun da 12 Eylül’de işkenceye karışmış, adı çıkmış ne kadar subay varsa hep terfi etti.
Ordu iktidarın önemli bir kısmını elinde tutmaya alışmıştı. Aynı iktidardan nemalanan medya patronları, gazeteciler ve bazı siyasi güçler bu duruma kesintisiz destek verdiler. Ülkenin seçilmiş cumhurbaşkanına arkasını dönerek saygısızlık yapanların doğal karşılandığı bir kültür oluşturuldu. Toplumun önemli bir kesimine, her sorunun çözüm yolunun silahtan geçtiği düşüncesi, dünya savaşlarında bile benzerine az rastlanan bir yoğunlukla empoze edildi. Sadece ‘merkez medya’ değil, kamuoyundaki birçok kuruluş da bu düşünce biçimini içselleştirdi.
Umudunu askerlere bağlayanlar
Umudunu askerlerin siyasi hayata, toplumsal hayata müdahalesine bağlamış olanlar açısından gerçekten moral bozucu bir dönem yaşanıyor. Bazıları “Ortamdan çekiliyor”, bazıları “Polis devleti kuruluyor” diyerek feryat figan ediyor, hatta “Geri dönecekler” sloganına umut bağlayanlar, “Bir ekonomik kriz tüm dengeleri değiştirir” şarkısını mırıldananlar bile var.
Bu kesimler yeni dönemi anlamadıkları gibi askerin anlamasına da katkıda bulunmadılar. Tam tersine, sürekli “Yürü” diyen bir yaklaşım sergilediler. Haydi, diyelim siyasetçiler, işadamları, gazete patronları, köşeciler anlamadılar, peki asker neden anlamadı?
Aslında şu noktada bile kapsayıcı bir ‘anlama belirtisi’ yok. Cioran’ın “Her şeyi kapsayan bir hayal kırıklığı olmadan her şeyi kapsayan bir düşünce değişimi gerçekleşmez” diye bir sözü vardır. Bireyler ve toplumlar hayal kırıklıklarından sonra gerçek kimliklerini buluyorlar. Belki de ‘hayal kırıklığı’ hâlâ tamamen kapsayıcı bir boyuta ulaşmış değil. Belki de ‘militarizmin yıkımı’ konusunda alınması gereken yolun hâlâ sadece bir kısmı alınabildi.
Militarist düşünce yapısı tam bir yıkıma uğradığında, toplumun kendini bulma süreci yeni bir derinlik kazanacak.
ve büyük harflerle yazılmış yorumlar onaylanmamaktadır.