Bugün sözü Enver Behnan Şapolyo, Behçet Kemal Çağlar ve Faruk Nafiz Çamlıbel Beylere bırakır, bayramınızı kutlarım: 29 Birinci Teşrin 1933 Pazar sabahı idi. Gün doğmadan bütün mahallelerde çalınan davul sesleri bütün Ankara halkını uyandırdı.
Halk akın akın sokakları dolduruyor, herkes büyük caddelerden istasyon arkasında hazırlanmış olan geçit resmi meydanına gidiyordu.
Türk milleti, milli hakimiyetine dayanarak kurduğu cümhuriyetin onuncu yıldönümüne açık alınla hür ve müstakil ve birçok kazançlarla çıkıyordu. Bütün ruhlarda aynı heyecanla çarpan bir sevinç, bir galeyan vardı. Yenişehir’e kadar kırmızı zemin üzerine beyaz renkle yirmişer metre uzunluğunda dövizler yazılmış, cadde ve sokaklarda evlerin boş duvarları afişlerle kaplanmıştı. En ufak evden en büyük apartmanlara kadar binalar donanmış, Türk bayrağı her tarafta dalgalanıyordu.
Halk dövizleri okuyarak geçiyordu: “Türk vatanı bölünmez bir bütündür.” Daha ötede: “Türk ordusu, milletin özüdür.” Gene bir tanesi: “On yıllık cümhuriyet, Türk’ün engin gücünü tanıtır.” Hakimiyeti Milliye meydanında kırmızı zemin üzerine beyaz yazı ile: “Gazi, en güçlü bir tarihin en genç bir iradesidir.”
Bir sel gibi neşe içinde bir insan akını, Meclis’in önünden istasyon caddesini takiben geçit meydanına gidiyordu. Halk dokuzda meydanda toplanmış olacak, saat onda geçit resmi başlayacaktı.
Her tarafta bir sükûn, intizamın varlığına delalet ediyordu. Meydanın dört tarafında şehirli, köylü, mebus, memur, işçi hep yaya olarak Cümhuriyet meydanına akıyor, bu meydanı dolduruyordu. Türk milleti bu kadar içten, bu kadar ülkülü bir bayramı bir bütünlükle daha tatmamıştı. On yıldan beri Cümhuriyetin akıllara sığmayacak kadar yaptığı inkılâpları gören ve onun içinde yaşayan halk, bugün coşuyordu. Çocuklar elele tutuşmuşlar, hep bir ağızdan On Yıl Marşı’nı söylüyor, delikanlılar ise mukaddes bir vazifeye gider gibi, vakur ve ağır yürüyüşlerle ilerliyorlardı. Milli savaş günlerinde omuzlarında orduya mermi taneleri taşıyan al yanaklı, şalvarlı kadınlar, ellerinde Fırka bayrağı taşıyan çocuklarını, avuçları içinde tutularak ilerliyorlar. Büyük Gazilerini ve Gazi ordularını görmeğe koşuyorlardı, binlerce insan coşkun bir içle inananların hızıyla koştular. Nihayet bu meydan saat onda insanla dolmuştu.
Reisicümhur Hazretleri, Heyeti Vekile azası, sefirler, ecnebi misafirler, mebuslar, harp malûlleri, baremin dördüncü derecesine kadar devlet memurları ve matbuat için tribünler yapılmıştı.
Tribünler taflanlar, duvar ilanları ve dövizlerle süslenmişti. Radyo ile geçit resmindeki bütün nutuklar, bütün memlekete verilmek üzere tertibat alınmıştı.
Geçit resmine akın akın insan geliyor. Tahminen sahada 80.000 insan vardı. Büyük insan kalabalığı o kadar intizam ve sükûnetle duruyordu ki, Türk milletinin nizamseverliğine ve ruhi sekinetine en güzel bir misal teşkil ediyordu..
Güneşli bir hava. Saat on. Bütün kalpler, heyecanla dolmuş Gazi’sini bekliyor. Bütün gözler Gazi’nin yolunda. Aynı heyecanla bir tek kalp gibi, onun uğruna çarpıyor. Birdenbire 80.000 insan bir elektrik cereyanına tutulmuş gibi, içinde birikmiş heyecanla sarsıldı. Korna sesi. İki otomobil Onyıl Takını geçti.
Gazi’nin otomobili ilerliyor. Meydana toplanmış binlerce halk bir dağdan yuvarlanan çığ gibi, birbirini parçalarcasına bir deniz dalgası gibi, otomobilin çizdiği yolu takip ediyor, halk beraber koşuyordu.
Matbuat tribününün önünden geçerken:
“Yolundan dönmiyeceğiz!”
Bu sese Mebuslar tribünü de iştirak etti.
Mebuslar da:
“Varol Gazi, yolundan dönmiyeceğiz!” diye bağırıyordu.
Nutku müteakip, Onyıl Marşı başladı. Binlerce insan hep bir ağızdan:
Türküz, bütün başlardan üstün olan başlarız
Tarihten önce vardık, tarihten sonra varız.
ve büyük harflerle yazılmış yorumlar onaylanmamaktadır.