Çözüm sürecinde sorun çıkınca ortaya saçılan spekülasyonlar

Türkiye’nin önünü görebilmesi için ne yapıp edip “tüm sorunların anası” olan Kürt sorununu çözmesi şart. Kuşkusuz bu o kadar kolay değil. Çok büyük yaklaşım ve görüş ayrılıkları var, taraflar birbirlerine güvenmiyor, en önemlisi Türkiye’nin bu sorununu çözmemesini isteyen içerde ve dışarda çok dişli odaklar var.

Programına bu sorunu çözmeyi koymuş olan AKP’nin iktidara geldikten sonraki ilk ciddi hamlesi Başbakan Erdoğan’ın Ağustos 2005’de Diyarbakır’da yaptığı konuşmada Kürt sorununun varlığını alenen kabul etmesiydi. Ancak Kürt siyasi hareketinin (KSH) boykotu nedeniyle AKP liderinin uzattığı elde boşlukta kaldı.

İkinci ciddi hamle tam 4 yıl sonra “Kürt açılımı” diye başlayıp “Demokratik açılım” diye devam eden ve nihayet “Milli birlik ve kardeşlik projesi” adını alan KSH’nin de bir ölçüde yer alacağı açılım oldu. Fakat Kandil ve Mahmur’dan ülkeye giriş yapanları karşılama törenleri nedeniyle 19 Ekim’de yaşanan “Habur olayı” nedeniyle açılım durduruldu.

Üçüncü hamlenin MİT yetkililerinin Norveç’in başkenti Oslo’da PKK yöneticileriyle yaptıkları görüşmeler olduğunuysa sızdırılan görüşme kayıtları (tapeler) sayesinde öğrendik. Ve nihayet 2013 yılının başında, merkezinde Abdullah Öcalan ile görüşmeler olan, “çözüm süreci” adı verilen yeni bir dönem başladı ve halen sürüyor.

Ucuz analizler

Bütün bu süreçler boyunca birçok sıkıntı, sorun yaşandı ve böylesi durumlarda hemen bazı değerlendirmeler devreye sokuldu ve bilerek ya da bilmeyerek çözüm girişimleri sabote edilmek istendi. İşte son Lice olaylarının ardından aynı spekülasyonlar tekrar karşımıza çıkıyor. Bazılarını ele alacak olursak:

‘PKK ateşkesi bozmak istiyor’

Lice olaylarının hemen ardından KCK, dün de PKK adına yapılan açıklamalarda AKP hükümetine yönelik çok sert suçlamalar var. Ancak örgüt adına veya sözcüleri tarafından son sürecin değişik aşamalarında, değişik nedenlerle benzer çıkışlar yaşandığını gördük ama ateşkes sürdü.

Bu değerlendirme makul değil çünkü PKK eğer ateşkesi bozmak istese Lice olayına ihtiyaç duymadan da bunu yapabilecek bir örgüt. Ama daha önemlisi PKK’nın ateşkesi bozarak elde edeceği çok şey yok. Zira tekrar çatışma günlerine dönülürse yeni bir sürecin başlaması pek mümkün olmaz. PKK bu savaşı kaybetmese bile kazanması da mümkün değil. Halbuki çözüm süreci herkesin birlikte kazanmasını hedefliyor.

‘PKK Öcalan’ı zor durumda bırakmak istiyor’

KSH içinde Öcalan’ın liderliği tartışma konusu bile değildir. Ama bu onun PKK’ya her istediğini yaptırabildiği anlamına da gelmiyor. Örgüt içinde Cemil Bayık, Duran Kalkan, Murat Karayılan gibi isimlerin herbirinin bir özgül ağırlığı söz konusu ve Öcalan’ın da liderliğine halel getirmeden bunu gözettiğini görüyoruz.

Diyelim ki PKK’nın önde gelen şu ya da bu ismi, birtakım dış güçlerin de teşvikiyle Öcalan’ı zor durumda bırakmaya kalktı ve bunda başarılı oldu. Böyle bir durumda PKK içi dengeler yok olur ve örgüt muhtemelen parçalanır; buna yol açan kişiye de hayrı olmaz. Dolayısıyla her sorunun ardından İmralı ile Kandil arasında kriz çıkartmaya kalmak yerine bu iki odak arasındaki ilişkileri anlamaya çalışmak daha isabetli olacaktır.

‘PKK devleti -devlet PKK’yı kandırıyor’

Her kriz anında birileri aslında PKK’nın samimi olmadığını, devleti kandırdığını, diğerleri de tam tersini ileri sürüyorlar. Tarafların birbirlerine güvenmedikleri, bu nedenle her türlü sorunun hemen krize dönüşebildiği bir gerçek olmakla birlikte sürecin temelinde “kandırma-kandırılma” olduğu da söylenemez. Çünkü her iki taraf da bu sorunun savaşarak çözülemeyeceğini ve üçüncü şahısları katmadan kendi aralarında anlaşarak çözüm aramanın en hayırlı yol olduğunu çoktan idrak etmiş durumdalar.

Hükümet ya da PKK, Erdoğan ya da Öcalan, şu ya da bu nedenle zaman kazanmak, çözümü acele getirmemek istiyor olabilirler ama her ikisi için de bundan başka bir yol gözükmüyor.

Sonuç olarak spekülasyonlara kendimiz kaptırıp umutsuzluğa kapılmak yerine yaşanan sorunları irdeleyip dersler çıkartmak ve hatalardan öğrenerek süreci sonuna kadar götürmek için çabalamak gerekiyor.

Tabii çözümden yana olanlar için bu sözüm.