Yabancı haber ajansları dün Arjantin’den bir haber geçti. Haberde 1976-83’te ülkede hüküm süren ve binlerce kişinin ölümünden sorumlu tutulan cuntadan 15 kişinin müebbet hapis cezasına çarptırıldığı anlatılıyordu. 12 Eylül’de yapılan anayasa değişikliği referandumundan sonra Türkiye’de çok sık darbecilerin yargılanacağı vaatleri gündeme gelmişti. Ancak aradan geçen 3 ayda hâlâ somut adım atılamadı.
Erdoğan 20 Temmuz’da partisinin grup toplantısında yaptığı konuşmada sık sık ‘evet verin darbeciler yargılansın’ mesajı verdi.
Erdoğan ayrıca Necdet Adalı, Mustafa Pehlivanoğlu ve Erdal Eren’in idamını hatırlatarak çok duygusal konuşmalar yaptı, hatta gözyaşı döktü. Erdoğan, “CHP, MHP, 12 Eylül ile hesaplaşamasa da biz hesaplaşacağız” dedi.
Adalet Bakanı Sadullah Ergin de darbecilerden ‘hesap sorma’ vaadinde bulunmuştu. Ergin “12 Eylül’de çıkan bugünkü geçici 15’inci madde ile 12 Eylül’ü yapanlardan hesap soramıyorduk. Anayasada yapılacak değişiklikle 12 Eylül’ü yapanlardan hesap soracağız’’ diye konuşmuştu.
3 ayda adım atılmadı
Anayasa değişikliği ile darbecileri koruyan anayasanın geçici 15. Maddesi kaldırılmıştı. Değişiklikten sonra çok sayıda sivil toplum kuruluşu yargıya başvurarak 12 Eylül askeri darbesinin mimarlarının yargılanmasını için suç duyurusunda bulunmuştu. Soruşturmayı Ankara Özel Yetkili Cumhuriyet Başsavcı Vekili Hamza Keleş bizzat kendisi sürdürdü. ‘Anayasa düzeni yıkmak, insanlığa karşı suç işlemek’ suçlamasıyla sürdürülen soruşturmada Keleş yetkisizlik kararı vererek, dosyayı Ankara Başsavcılığı’na gönderdi. Savcılık, DGM’lerin Kuruluş ve Yargılama Usulleri Hakkında Kanunu geçici 1. Maddesini göz önünde bulundurulması etkili olmuştu. Bu düzenleme nedeniyle özel yetkili mahkemeler 1 Mayıs 1984’ten önceki suçlara bakamıyor. Dosyanın sivil savcılığa gönderilmesinin ardından soruşturma için yeni savcı görevlendirildi. Soruşturma hâlâ sürüyor.
Yargıtay’dan ses yok
Ancak, referandumdan önce muhalefetin ‘zamanaşımı sorunu var, böyle yargılayamazsınız’ uyarıları haklı çıktı ve savcılığın ‘görevsizlik’ kararı ile topu Yargıtay Başsavcılığı’na attığı duyuruldu. Yargıtay Başsavcılığı da herhangi bir adım atmadı. Darbeyi gerçekleştiren Konsey üyelerinden Sedat Celasun ve Nurettin Ersin ölmüştü. Konsey Başkanı Kenan Evren ile üyeler Nejat Tümer ve Tahsin Şahinkaya hayatta.
Uzakta ‘Evet ve Yeterli’ denilen bir yer var
Arjantin’de 1976-83 arasında hüküm süren askeri cunta döneminde çoğu solcu binlerce kişinin öldürüldüğü ‘kirli savaş’la ilgili görülen davalarda ömürboyu hapis cezaları çıkıyor. Son olarak 15 eski ordu ve polis yetkilisi ömürboyu hapse çarptırıldı. Bu, 1976-81 arasında askeri diktatör konumunda bulunan 85 yaşındaki Jorge Videla hakkındaki kararın açıklanmasından bir gün öncesine denk geldi. Darbe suçu sebebiyle ev hapsinde tutulan Videla için de ömür boyu hapis cezası isteniyor.
Videla, 1983-1990 arasında hapis yattıktan sonra afla serbest kalmıştı. Bu affın kaldırılmasının ardından Videla’ya tekrar mahkûmiyet yolu gözüktü. O zamandan beri 131 kişi ‘kirli savaş’ suçlarından mahkûm edildi.
Önceki günkü müebbet cezaları eski general Alfredo Manuel Arrillaga ile iki deniz piyadesine dokuz muhalifi kaçırıp Mar del Plata’daki donanma tesisinde işkenceden geçirmek, sekiz eski polis memuru, bir gardiyan, bir komiser ve iki subaya Bueunos Aires’te 100 kişiyi kaçırmak ve üç gözaltı merkezinde cinayetler işlemek suçlarından verildi
ve büyük harflerle yazılmış yorumlar onaylanmamaktadır.