Irak’ta Güney Kürdistan ile merkezi Bağdat hükümeti arasındaki kriz büyüyor. Son olarak ABDli petrol devi Chevron’un yeni yataklar bulmak için Güney Kürdistan idaresiyle bir anlaşma imzalaması Bağdat hükümetinin son dönemdeki tüm baskılarını boşa çıkaran bir adım niteliğinde.
Kaliforniya merkezli Chevron’dan yapılan açıklamada Güney Kürdistan’ın Hewler şehrinin kuzeyindeki Rovi ve Sarta havzalarında petrol arama konusunda anlaşma yapıldığı bildirildi. Bölgedeki halihazırda arama çalışmaları yürüten Hindistanlı bir şirketin yerini alacak olan Chevron, Avusturyalı OMV AG şirketiyle ortak çalışma yürütecek. Chevron’un bu ihaledeki payı yüzde 80 oranında.
Rovi ve Sarta havzaları 1,123 kilometrekarelik bir alanı kapsıyor. Alanda geçtiğimiz yıllarda yüksek kaliteli petrol bulunmuş ve petrol damalarının tespiti için çalışmalar başlatılmıştı.
2003 yılından bu yana Kürtler küçük ve orta ölçekli şirketlerle 50 kadar benzeri petrol arama ve işletme anlaşmalarına imza attı. Ama geçtiğimiz Ekim ayında Exxon ve şimdi de Chevron’un Güney Kürdistan’da devreye girmesi oyunun kurallarının değişmeye başladığına işaret ediyor.
Irak’ın 2003 yılından sonra iktidarda olan hükümetleri enerji kaynakları üzerinde tam hakimiyet ilan etmiş ve Güney Kürdistan idaresinin yabancı şirketlerle petrol anlaşmaları imzalamasını yasadışı olarak nitelendirmişti.
Bağdat hükümeti uzun süreden bu yana Güney Kürdistan’da faaliyet gösteren şirketleri Irak’taki ihalelere almıyor var olan anlaşmalarını ise iptal ediyor.
Ancak Exxon gibi bir dev şirket söz konusu olduğunda Bağdat hükümeti radikal karar almaktan kaçındı. Maliki Exxon’un Mayıs ayındaki ihaleye girmesini engellemesine rağmen Shell ile Exxon’un Batı Kurna havzasında 8,6 milyar dolarlık kazanılmış petrol ihalesine ise karışmadı.
Exxon’un aksine Chevron’un Bağdat hükümetiyle herhangi bir anlaşması bulunmuyor. Bu nedenle Bağdat’ın şirkete herhangi bir baskı uygulaması söz konusu değil.
Dün öğle saatlerinde ise Maliki’nin bürosundan ilginç bir açıklama geldi. Maliki’nin yazılı olarak yayınladığı açıklamada ABD Başkanı Barack Obama’dan Exxon Mobil’in Kürt bölgesindeki faaliyetleri konusunda olumlu bir mektup alındığı ifade edildi.
Maliki’nin açıklamasında mektuptan direkt bir alıntı yapılmadı. Açıklamada Exxon’dan ülkedeki faaliyetler konusunda Irak hükümetinin tavsiyelerine uyması istendi.
Irak’ta petrol üretimi ve satışını düzenleyen yasa konusunda yıllardan bu yana parlamentoda bir uzlaşma sağlanabilmiş değil. Bu konuda bir anlaşmanın kısa bir süre içinde gerçekleşmesi beklenmiyor. Kürtler de bu yasama boşluğunu değerlendiriyor.
Kürtlerin avantajlı olduğu diğer bir konu ise şirketlere sunulan kar oranları. Irak hükümeti büyük ihalelerde şirketlere düşük kar marjı tanırken Kürdistan’da ise bu kar oranları oldukça yüksek. Hatta kimi ihalelerde Irak’ın üç katına yakın kar marjı konuluyor. (anf)
ve büyük harflerle yazılmış yorumlar onaylanmamaktadır.