Mısır ile Türkiye Irak'ta da kaşı karşıya...

Mısır da Bağdat-Ankara geriliminden faydalanarak Irak’la ilişkilerini güçlendirme çabalarına hız verdi. 

_{Rudaw'da yer alan habere göre} Kahire yönetimi Bağdat’a diplomatik ve siyasi destek verirken, Mısır Dışişleri Bakanlığı 18 Haziran’da Türkiye’nin askeri harekâtını kınayan bir açıklama yaptı.

Bakanlık daha sonra yaptığı ayrı bir açıklamada ‘Türkiye’nin temelsiz milli güvenlik iddialarıyla Irak’ın egemenliğini ihlal etmeye devam ettiğini, bu eylemlerin kabul edilmez olduğunu ve bölgesel barış ve güvenliğe zarar verdiğini’ söyledi. 

Türkiye Dışişleri Bakanlığı ise 3 Temmuz’daki yanıtında Mısır’ın kınamasını “trajikomik” olarak niteleyerek, “Mısır’ın (…) ülkemizi bölgede istikrarsızlık kaynağı olarak itham etmesini reddediyoruz” demişti.

Bağdat yönetimi Türkiye’yi Kürdistan Bölgesi topraklarında düzenlediği operasyonlar nedeniyle ticari yaptırımlarla tehdit ederken, Mısır ise ekonomik alanlarda Irak’la yakınlaşmaya çalışıyor.

Mısır’ın Irak’a yönelik çabaları tıbbi yardımı da kapsıyor. Mısır Sağlık Bakanı Hale Zayid Irak Büyükelçisi ile 5 Temmuz’da yaptığı görüşmenin ardından koronavirüs salgınıyla mücadele kapsamında Irak’a tıbbi malzeme gönderileceğini açıkladı. 

Mısır, güvenlik ve terörle mücadele alanında da Irak’la işbirliğini artırıyor. Irak Dışişleri Bakanı Fuad Hüseyin 24 Haziran’da Irak, Mısır ve Ürdün’ün terörle mücadele konusunda üçlü görüşmeler yapacağını duyurdu. Irak Savunma Bakanlığı 2016 yılında binlerce Iraklı askerin Mısır’da eğitim alacağını açıklamıştı.

Kahire Üniversitesi’nde siyaset bilimci olan Tarık Fehmi, Irak bağlamındaki son gelişmeleri Al-Monitor’a şöyle değerlendirdi: 

“Mısır Irak’la ilişkileri güçlendirerek Irak’ta hırsları olan Türkiye’yi rahatsız ediyor. Bağdat, Türkiye ve İran’ın nüfuzunu savuşturmak için Arap işbirliğine dönmek istiyor. Bu nedenle Irak Mısır’la yakınlaşıyor. Türkiye’nin hırslarına karşı iki ülkenin temel ortak menfaatleri var.

Irak’ın Saddam Hüseyin zamanında milyonlarca Mısırlı işçiye ev sahipliği yapması, Mısırlıların Irak halkı arasında kabul gördüğünü gösterdi. Bu da Irak-Mısır ilişkilerine hem siyaseten hem de yatırımlar açısından halk desteği sağlıyor. (…) Türkiye Mısır’ın kendisine karşı tutum aldığının, Irak’ta güçlü bir varlık gösterebileceğinin farkında. Türkiye’nin Kuzey Irak’taki askeri adımlarını kınayan Mısır’a Türk Dışişleri Bakanlığı’nın sert bir üslupla yanıt vermesinin nedeni budur.”

Fehmi’ye göre Mısır, Kürdistan Bölgesi ve Suriye’deki Kürtlerle de yakın ilişkiler kurmalı. 

Geçmişte dışişleri bakan yardımcılığı yapan Arap Yatırımcılar Birliği Genel Sekreteri Cemal Bayumi ise Al-Monitor’a şöyle konuştu: 

“Mısır, Arap dünyasında ve özellikle Irak’ta diplomatik ve ticari varlığını güçlendirme politikasına yöneliyor. Türkiye Irak’ı iki amaçla hedef alıyor. Birincisi, Kuzey Irak’taki üsler üzerinden askeri varlık oluşturmak ve Arap dünyasında askeri nüfuzunu artırmak. İkincisi, hem Kuzey Irak’ta hem Suriye’de Kürtleri hedef almak. Cumhurbaşkanı Recep Tayyip Erdoğan halkına bunların Türkiye için tehdit olduğunu söylüyor.”

Reuters haber ajansına konuşan bir Türk yetkili, Kürdistan Bölgesi’nde devam eden operasyonlarda bölgedeki Türk askeri üslerinin artırılmasının hedeflendiğini söylüyor.

Bayumi’ye göre “Mısır, halkların yakınlığı ve Irak’ta gördüğü kabule dayanarak Türkiye’nin Irak’taki planlarını bozmaya çalışıyor. Bu doğrultuda Irak’a destek için Dışişleri Bakanlığı ve Arap Birliği üzerinden diplomatik girişimlerini artırmış durumda.”

Irak’taki iç sorunlara dikkat çeken Bayumi sözlerini şöyle sürdürdü: 

“Mısırlı yatırımcılar için Irak’taki başlıca sıkıntılar bürokrasi, istikrarsızlık ve silahlı grupların yaygın varlığından kaynaklanıyor. Mısır hükümeti Irak’la işbirliği halinde bu engelleri kaldırmaya, Mısır özel sektörünü yeniden imar projelerine katılması ve Türk yatırımcılarla rekabet etmesi için teşvik etmeye çalışıyor.”