2016 Şubat ayında Federal Kürdistan Hükümeti, Başkan Mesud Barzani’nin önerisiyle yolsuzlukla mücadele ve reform sürecini başlatmıştı. Alınan kararlar doğrultusunda, ekonomik krizin aşılması için harcamaların azaltılması, gelirlerin artırılması, Kürdistan halkının yaşam standartlarının yükseltilmesi, gaz- petrol üretimi ve harcamalarında şeffaflık vb. konularda düzenlemelere gidilmesi hedeflenmişti.
Başkanlıktan yapılan açıklamada, kamuya ait malların iadesi, petrol, gelir ve verginin şeffaflığı, kamu harcamalarının azaltılması, gelirin arttırılması, kamu atamaları, Biometrik Kayıt Sistemi, Peşmerge Bakanlığı ve askeri konulardaki ihaleler, ilaç sektörü, hükümetin idari yapısı konularındaki değişikliklerle beraber yolsuzlukla mücadele başlıklarında atılan adımlar ve yapılan reformlara ait atılan adımlara yer verildi.
Açıklamada, 2016 yılında yolsuzlukla suçlanan ve hakkında gözaltı kararı olan 362 kişiden 301'i yargı önüne çıkarıldığı kaydedildi.
Komisyonlar 1 yıldır çalışıyordu
2016'nın Şubat ayında, Federal Kürdistan Başkanı Mesud Barzani'nin talimatıyla, kamuya ait gayrimenkullerin ihlali, Peşmerge Bakanlığı ve askeriyedeki ihalelerinin yanı sıra ilaç ve tıbbı malzemelerin ithalatının denetimi için 3 özel ve bağımsız heyet kurmuştu.
Bakanlar Kurulu Reform Komisyonu, 1 yıl süren çalışmanın ardından hazırladığı raporu geçtiğimiz günlerde Federal Kürdistan Başkanı Barzani’ye sunmuştu.
Federal Kürdistan’daki temel sorunlardan biri olan yolsuzluk ve kötü yönetim, politik çekişmelerde kullanılıyor ve özellikle Goran Partisi’nin Hükümeti suçlamasında ve taraftarlarının sık sık protesto gösterileri yapmasına neden oluyor.
Barzani’nin geçtiğimiz yıl 10 Şubat’ta reformlarla ilgili yaptığı açıklamanın ardından, Bakanlar Kurulu, yolsuzluk ve hükümete bağlı kurumlar arasındaki eksikliklerin giderilmesine yönelik çalışmalar yapacak Temiz Eller Komisyon’u oluşturmuştu.
‘Atılan adımlar sadece başlangıç’
Başkanlıktan yapılan açıklamada, “Atılan adımlar sadece bir başlangıçtır. Herkes reform ve yolsuzlukla mücadelede sürecinde parti menfaatini bir kenara bırakmalı. Başlatılan söz konusu süreçte istisnai durumlar söz konusu olmamalı. Siyasi veya toplumun içindeki makam ve seviyeler göz önüne alınmamalı” ifadelerine yer verildi.
Açıklamada, “Giderin azaltılması, gelirin arttırılması ve yolsuzlukla mücadele çerçevesinde atılan adımlara devam edilecek. Gösterdikleri sabırdan dolayı halka teşekkür ediyoruz” denildi.
Federal Kürdistan Başkanlığı Ofisi’nden, Bakanlar Kurulu, Temiz Eller ve Mali Denetim komisyonları, Yargı Meclisi ve Başsavcılığının bu süre içinde attığı adımlara ilişkin yaptığı açıklamanın önemli satır başları şöyle:
‘Üretim bağımsız bir şekilde denetlenecek’
“Reform ve yolsuzlukla mücadele kapsamında bazı kararlar alındı. Petrol ve doğalgaz üretiminin bağımsız bir şekilde denetlenmesi kararlaştırıldı. Harcamalar yüzde 50'den daha az bir oranda azaltılırken, gelirler yeniden düzenlendi.”
‘Ekonomik reform yol haritası uygulanmaya başlandı’
“Planlama Bakanlığı Dünya Merkez Bankası'nın desteğiyle ekonomik reform yol haritasını uygulamaya başladı. Maliye Bakanlığı ise bir reform programını başlattı. Petrol ve doğalgaz harcamalarında şeffaflık sağlanarak gelir daha fazla bağımsızlaştırıldı.”
‘Vergi istisnaları kaldırıldı’
“Kurulan soruşturma heyetlerinin çalışmaları kapsamında bazı kişiler mahkeme önüne çıkartılırken, milyonlarca dinar hükümetin hazinesine geri döndü. Vergiler sabitlenerek istisnalar kaldırıldı. Bakanlar Kurulu'nun 11 Şubat 2014'te aldığı karara göre, kamu harcamaları yüzde 50 ve 70 oranından azaltıldı. Harcamalar 2013'te 18.7 trilyon dinarken, 2016'nın ilk 8 ayında 5.3 trilyon dinar düşürüldü. Daha fazla şeffaflık uğrunda bazı gümrük noktaları elektronik bir sistemle birbirine bağlandı. Bu sistem diğer noktalarda da uygulanacak. Vergi, cezalar, resmi evrak ücretlerinin genelinde toplamda 530 farklı kalemde yeni tanımlama yapıldı.”
’23 bin kişinin maaşları kesildi’
“Aktif memurların belirlenmesi için Biometrik Kayıt Sistemi'ne geçiş süreci devam ediyor. Memurluk şartlarını taşımayan 23 bin kişinin maaşları kesilirken, engelli adı altında maaş alan 20 bin kişinin isimleri de silindi.”
‘20 üst düzey yetkili yargılandı’
“Kamuya ait gayrimenkullere yönelik ihlaller kapsamında 20 üst düzey yetkili ve askeri komutan yargılanarak yüzlerce dönümlük arazı iade edildi. İhlallere karşına kamu personelleri yargılanarak gözaltına alındı.”
‘Peşmerge’ye ikili maaş uygulaması yasaklandı’
“Peşmerge Güçleri'nin 70 ve 80 birliklerinde ikili maaş yasaklandı. Silah, gıda ve diğer eşyaların satın alınması için yapılacak ihaleler bakanlığın denetiminde olacak. Ayrıca Peşmerge Bakanlığı'nın borçları yeniden gözden geçirilecek.”
‘Hükümetin idari yapısında değişiklik’
“Kaçak yollardan ithal edilen ilaçların önlenmesi için ciddi adımlar atıldı.”
“İdari makamlarda bazı değişiklikler yapılarak şeffaf bir şekilde yeni atamalar yapıldı. Hükümetin idari yapısında bazı değişiklikler yapılması için titiz bir çalışma yapılmıştır. Federal Kürdistan'daki siyasi durum normalleştiğinde parlamentoya sunulacak.”
‘5 yıllık yolsuzlukla mücadele programı’
“Temiz Eller Komisyonu Bakanlar Kurulu, Londra merkezli WestMinster kuruluşu ve bazı sivil toplum örgütlerinin desteğiyle yolsuzlukla mücadele için ulusal stratejik programını hazırladı. Söz konusu program 5 yıl sürecek.”
‘156 yolsuzluk vakası araştırılıyor’
“2016 yılında 156 yolsuzluk vakası dosyalara alındı. Bunlardan 138'inin soruşturması devam ederken, 50'si mahkeme sürecinde. Yetkililerinin mal varlıkları araştırılıyor.”
ve büyük harflerle yazılmış yorumlar onaylanmamaktadır.