Türkiye’nin Doğu Akdeniz’e ikinci sondaj gemisini göndermesiyle artan gerilimin dozajı karşılıklı açıklamalarla artıyor. Avrupa Birliği’nden Ankara’ya bir kez daha uyarı gelirken, Rusya’nın ardından ABD ve Fransa’dan da Türkiye’ye tepkiler yükselmiş durumda. Sondaj faaliyetlerine devam eden Türkiye’den ise geri adım yok. Dışişleri Bakanı Çavuşoğlu, “AB’nin bize yönelik attığı adımın faydası olmaz, ters teper” ifadesini kullandı.
AB Konseyi Başkanı Donald Tusk, Twitter üzerinden yayınladığı mesajda “Türkiye ile olumlu komşuluk ilişkileri sürdürme konusundaki iyi niyetimize rağmen, tansiyonun yükselmesi üzerine ve AB üyesi Kıbrıs’ın egemenliğini ihlal edecek şekilde adım atılması AB’nin daha önce kararlaştırıldığı gibi dayanışma içinde bu duruma cevap vermesine neden olacaktır” ifadelerine yer verdi.
Avrupa Birliği Dış İlişkiler ve Güvenlik Politikası Yüksek Temsilcisi Federica Mogherini de Türkiye’nin bölgede sondaj çalışması yapmasının endişe verici olduğunu belirterek, ‘yaptırım’ sinyali vermişti.
Güney Kıbrıs ise Türkiye’nin Doğu Akdeniz’de sürdürdüğü petrol ve doğal gaz arama çalışmalarına yönelik uyarıda bulunmuştu.
Yunanistan’ın yeni Dışişleri Bakanı Nikos Dendias da Euronews’a verdiği demeçte “Türkiye Kıbrıs’ın AB üyesi, egemen bir ülke olduğunu göz önüne alarak hareket etmeli. Uluslararası hukuğa aykırı davranmak Türkiye’ye bir şey kazandırmaz. Türkiye Doğu Akdeniz’in haylaz çocuğu gibi hareket etmeyi bırakıp modern ve ciddi bir oyuncu haline gelmelidir” dedi.
Ankara’dan ‘ters teper’ açıklaması
Avrupa Birliği ve Yunanistan’dan gelen son açıklamalara tepki gösteren Ankara ise petrol ve doğalgaz arama çalışmalarına devam edileceğini vurguladı.
Dışişleri Bakanı Mevlüt Çavuşoğlu, Türkiye’nin Doğu Akdeniz’deki faaliyetleri konusunda yapılan uyarıları eleştirerek “Garantör ülkeler dışındaki ülkelerin açıklamalarını tamamen yersiz buluyoruz” dedi.
Bu konuda Avrupa Birliği’nin “Rum yanlısı tutum sergilediğini” belirten Çavuşoğlu, “AB’nin bize yönelik attığı adımın faydası olmaz, ters teper” ifadesini kullandı.
Dışişleri Bakanlığı’ndan yapılan bir açıklamada ise Yunanistan’ın yeni Dışişleri Bakanı Dendias’ın sözlerine şu sözlerle tepki gösterildi:
“Dendias’ın ifadelerini yadırgıyoruz. ‘Avrupa’nın şımarık çocuğu’ unvanı esasen Yunanistan’a aittir. Avrupa’nın haylaz çocuğu ise, uluslararası hukuka aykırı bir şekilde Avrupa Birliği üyesi olan ve Yunanistan’la birlikte yıllardır Doğu Akdeniz’i istikrarsızlığa sürükleyen Güney Kıbrıs Rum yönetimidir.”
Cumhurbaşkanı Recep Tayyip Erdoğan da Doğu Akdeniz’deki gerilime ilişkin yaptığı bir açıklamada, “Bu konuda sağdan soldan bazı rahatsız edici sesler çıkabilir ama bu seslerin hiçbirisinin bizi bu yolumuzdan alıkoymayacağını daha önce de zaten açıkladık. Bugün de aynı noktadayım, aynı şeyleri söylüyorum” şeklinde konuşmuştu.
ABD, Mısır ve Fransa’dan da Türkiye’ye tepki
Diğer yandan Doğu Akdeniz’deki gerginliğe ilişkin ABD, Mısır ve Fransa’dan da Türkiye’ye tepki geldi.
ABD Dışişleri Bakanlığı Sözcüsü Morgan Ortagus, yaptığı yazılı açıklamada “ABD, Türkiye’nin Kıbrıs açıklarında sondaj faaliyetleri yapmak için devam eden girişimlerinden ve son olarak sondaj gemisi Yavuz’un Karpas Yarımadası açıklarına sevk edilmesinden derin endişe duymaktadır” dedi.
Ortagus ayrıca, Ankara’ya bölgedeki faaliyetlerini durdurma çağrısında bulundu.
“Tüm tarafları, bölgede tansiyonu artıracak adımlardan uzak durmaya ve kaçınmaya davet ediyoruz… Adanın doğal gaz ve petrol kaynaklarının, kapsamlı bir uzlaşma halinde, diğer tüm kaynaklarda olduğu gibi, iki toplum arasında eşit şekilde paylaştırılması gerektiğine inanıyoruz.”
Türkiye’nin sondaj faaliyetlerine Akdeniz’e kıyısı olan Mısır da tepkisini dile getirdi.
Mısır Dışişleri Bakanlığı’ndan yapılan açıklamada, uluslararası hukuka saygı gösterilmesi gerektiğinin altını çizilerek “Türkiye’nin tek taraflı olarak yaptığı çalışmalar bölgedeki tansiyonu artırmaktadır” denildi.
Fransa ise Güney Kıbrıs yönetimi ile dayanışma içerisinde olduklarını belirterek, Türkiye’ye uluslararası hukuka saygı göstermesi gerektiğini belirtti.
Geçtiğimiz gün Rusya Dışişleri Bakanlığı’nın internet sitesinden yapılan açıklamada da “Kıbrıs’ın egemenliğine saygı duyulması gerektiği” ifade edilmişti.
Ne oluyor?
Güney Kıbrıs yönetimi 2011 yılında petrol ve doğal gaz aramak için adanın güneyinde 13 parsel ilan ederek, bu parsellerin bir kısmında, uluslararası enerji şirketleriyle yaptığı anlaşmalar doğrultusunda sondaj çalışmalarına başladı.
Türkiye’nin ilk sondaj gemisi ‘Fatih’ ise geçen Mayıs ayında Kıbrıs’ın batısına ulaştıktan sonra sondaj çalışmalarına başladı. İkinci sondaj gemisi ‘Yavuz’ ise 8 Temmuz gece saatlerinde adanın kuzeydoğusundaki Karpaz burnu açıklarına ulaştı.
Milli Savunma Bakanlığı, Deniz Kuvvetleri’ne ait gemi ve hava vasıtalarının Doğu Akdeniz’de sondaj çalışması yürüten gemilere refakat ettiğini açıkladı.
Güney Kıbrıs’ın ilan ettiği parsellerden bazıları ise Kuzey Kıbrıs’ın Türkiye Petrolleri Anonim Ortaklığı’na (TPAO) ada açıklarında petrol ve doğalgaz araması için ruhsat verdiği alanlarla kesişiyor.
Her iki taraf da kesişen parsellerde sondaja başlamadı. Ancak taraflar, kesişen alanlar dışındaki bölgelerde yapılan arama ve sondaj çalışmalarına da tek taraflı gerçekleştirildikleri gerekçesiyle karşı çıkıyor.
Söz konusu gerilim üzerine Avrupa Birliği, bölgedeki faaliyetlerinden ötürü Türkiye’ye karşı ortak bir tutum belirleme hazırlığı içerisinde bulunuyor.
Haftabaşında düzenlenecek AB Dışişleri Bakanları toplantısında Türkiye’ye ceza verilebileceği de belirtiliyor. (Karınca, BBC, Euronews, DW)
ve büyük harflerle yazılmış yorumlar onaylanmamaktadır.