Diyarbakır Cezaevi Gerçeğini Araştırma ve Adalet Komisyonu, dünyanın en kötü 10 cezaevi arasına giren Diyarbakır Cezaevi’ndeki işkenceci görevlilerin kimliklerini tespit etti.
Diyarbakır Cezaevi’nde 1980-1984 yılları arasında kalan mahkumlara işkence yaptığı belirtilen ve kod adı kullanan dönemin görevlilerinin pek çoğunun kimliği belirlendi.
4 yıldır sürdürdüğü çalışmaları tamamlayarak rapor haline getiren Diyarbakır Cezaevi Gerçeğini Araştırma ve Adalet Komisyonu’nun açıkladığı raporda Diyarbakır Cezaevi’ndeki işkencelerden sorumlu olan çok sayıda görevlinin ismini ilk kez günyüzüne çıkardı.
Dünyanın en kötü 10 cezaevinden biri olarak literatüre giren Diyarbakır Cezaevi’nde işkence yapan ve isimlerine bugüne kadar ulaşılamayan görevliler deşifre oldu.
'Mengele' şimdi hastane sahibi
O dönem cezaevinde görev yapan ve deşifre olmamak için “Schumacher”, “Mekansız Kazım”, “Faydalı”, “Azman”, “Mengele”, “Komutan” gibi kod adı kullananların kimliğine ise dört yıldır çalışmalarını sürdüren Diyarbakır Cezaevi Gerçeğini Araştırma ve Adalet Komisyonu ulaştı. 12 Eylül döneminde cezaevinde kalan 450 tutukluyla görüşen komisyonun çalışmalarıyla ilgili Star Gazetesi’ne bilgi veren Celalettin Can, “Kimi zaman kod adından, kimi zaman ise cezavindekilerin tiplerinin tarif edilmesinden yola çıkarak sorumluların gerçek kimliğine ulaştık. Bazılarına ise fotoğraf göstererek, ‘İşkence yapan bu muydu?’ diye sorduk. Örneğin tutuklular arasında ‘Mengele’ diye bilinen kişiyi araştırdık. Yıllar sonra bir hastane açtığını öğrendik. Çalışmalarımız kapsamında ayrıca o dönem cezaevinde görev yapanlara da ulaşıp ‘itiraf eder misiniz?’ diye soracağız” dedi.
Hükümet destek vermeli
Elde ettikleri bilgi ve belgelerle 3 Mayıs’ta Diyarbakır Cumhuriyet Baş Savcılığ’na yeni bir suç duyurusunda bulunacaklarını da kaydeden Can, “Hükümet de bu davanın arkasında olmalı. O dönemin sorumlularından bir kısmının hayatta olmaması bir şeyi değiştirmemeli. Bu acılarla, işkencelerle yüzleşilmeli” diye konuştu. Raporu hazırlayan Komisyon adına konuşan Doç.Dr. Murat Paker de, o dönem cezaevinde yatan 5 bin mahkumdan 450’sine ulaştıklarını yaklaşık 8 bin sayfa işkence ifadesi okuduklarını belirterek o tanıklıkları kayıt altına aldıklarını söyledi.
Savcı ifadeye çağrıldı
Diyarbakır Cumhuriyet Başsavcılığı, 5 No’lu Askeri Cezaevinde 12 Eylül döneminde yaşanan işkence iddialarıyla ilgili olarak aralarında bir savcının da bulunduğu bazı tanıkların ifadelerine başvuracak. 78’liler Girişimi Sözcüsü Celalettin Can’ın bazı basın organlarına 12 Eylül döneminde Diyarbakır Sıkıyönetim Mahkemesi’nde görevli bir savcı ile görüştüklerini ve tanıklık yapabileceğini belirtmesi üzerine, soruşturmayı yürüten Diyarbakır Cumhuriyet Başsavcılığı konuyla ilgili olarak harekete geçti. Savcılığın aralarında o dönemde görev yaptığı belirtilen bir savcının da bulunduğu bazı kişilerin bilgisine başvuracağı bildirildi. Soruşturma kapsamında, mağdurların ifadelerinden yola çıkan savcılığın bazı cezaevi görevlilerinin isimlerini de belirlediği ve ‘’şüpheli’’ sıfatıyla haklarında işlem başlattığı öğrenildi.
Paşalar olağan şüpheli
Komisyon raporunda listelenen işkence sorumluları şöyle: Org. Kenan Evren, Org. Nurettin Ersin, Org.Tahsin Şahinkaya, Org. Nejat Tümer, Org. Sedat Celasun, Org. Kemal Yamak (7. Kol.Kom. sonra Cumhurbaşkanlığı/ başdanışmanı), Yüz. Esat Oktay Yıldıran (Cezaevi İç Güvenlik amiri), Başçavuş Mevlüt ... (Cezaevi İç Güvenlik amiri), Yüz. AbdurrahmanKahraman (Cezaevi İç Güvenlik amiri), Dr. Orhan Özcanlı (Tutuklular arasında “Mengele” lakabıyla “ünlü”, Arkara Sevgi Hast. sah./ Sevgi Holding Yön. Kur. Baş.), Bin. Lütfi Bayar (Cezaevi müd.), Bin. Birol Şen (Cezaevi müd.), Hakim Bin. Ahmet Beyazıt (7. Kol. Adli Müş.), Hakim yüzbaşı Turgut Arıbol (7. Kol. Adli Müş.), Hakim Bin. Emrullan Kaya (Mahkeme başkanı, Ankara da avukat), Ask. Savcı. Bülent Cahit Aydoğan ( Avukat), Ask. Savcı Yüz. Turgay Çağlar Hakim Yüz. Oktay Yüksel, Sivil Hakim Niyazi Erdoğan, Hakim Bin. Kamil Kavi (Mahkeme baş.), Hakim Nihat Beyhan Özyurt, Hakim Yüz. Celalettin Çelik.
ve büyük harflerle yazılmış yorumlar onaylanmamaktadır.