Uzmanlar, diyabeti yani halk arasında şeker hastalığını vücudun insülin hormonunu üretmemesi ya da insülini gerekli kullanamaması olarak tanımlıyor. İnsülin yokluğunda veya insülinin hücre içi kullanımında bir bozukluk varsa kandaki şeker (glikoz) hücre içine giremez, kanda şeker yükselir ve diyabet gelişir.
Adı diyabet, basit gibi görünüyor ama biraz karmaşık aslında. Örneğin iki tipi var. Tip 1; vücut hiç insülin üretemediği için bu hormonu kişiler doktorlarının önerdiği zamanlarda vücutlarına enjekte ediyorlar. Genelde çocuk ve gençlerde ortaya çıkıyor. Ama yaşlılarda da yaşanıyor.
Bir de tip 2 var ki, her geçen gün görülme sıklığı artıyor. Yorgunluk, sık tuvalete gitme, artan susuzluk ve açlık hissi, kilo kaybı, bulanık görme, yaraların geç iyileşmesiyle kendini gösteren tip-2 diyabet, bazı kişilerde ise belirtileri vermeden sinsice ilerliyor. Tip-2 diyabetli kişilerin yüzde 30-50'si hiçbir zaman tespit edilemiyor. Bu nedenle gerekli tedaviyi alamıyorlar. Yarın 14 Kasım Dünya Diyabet Günü. Hemen hemen tüm dünya ülkelerinde ilk dört ölüm nedeni arasında olması ve yüksek tedavi maliyeti nedeniyle diyabet, Dünya Sağlık Örgütü tarafından birinci derece mücadele edilmesi gereken bir hastalık olarak kabul ediliyor. Sizin bu satırı okuduğunuz her an bir kişiye diyabet tanısı konuluyor. Dünyada her 10 saniyede 1-2 kişi diyabet hastası olduğunu öğreniyor. Ya bilmeyenler...
10 SANİYEDE BİR KİŞİ HAYATINI KAYBEDİYOR
Dünyada şu anda 20-79 yaş aralığında 285 milyon kişi diyabet hastası. Ama 2030 yılına kadar bu sayının 438 milyona çıkması bekleniyor. Türkiye'deyse bu rakam yaklaşık 8,5 milyon civarında. Gelecek 25 yıl içinde de her 4 kişiden birinin diyabet olacağı öngörülüyor.
Daha kötüsü, 10 saniyede bir, bir kişi diyabet ya da diyabete bağlı bir rahatsızlık yüzünden hayatını kaybediyor. Dünya Sağlık Örgütü'ne göre 2010 yılında 4 milyon kişi bu hastalık yüzünden yaşama gözlerini yumdu. Yani adını şeker koyduğumuz hastalık pek de şeker gibi değil, değil mi?
Peki, bu hastalıktan korunma ya da kontrol altına alma şansımız yok mu? Var tabii. Aslında uzmanlara göre diyabet kontrol altına alındığında insan sağlığı da aynı oranda düzeliyor.
Diyabet hastası olarak bilinen Ernest Hemingway, Elvis Presley, Tevfik Fikret, Yahya Kemal ve İsmet İnönü gibi isimleri düşünün. Ne kadar başarılı işler yapmışlar, eserler ortaya çıkarmışlar.
Aile Hekimleri Dernekleri Federasyon Başkanı Dr. Hasan Eraydın'a göre de diyabet hastası bir kişi üç noktaya dikkat ederse uzun ve sağlıklı bir ömür sürebilir:
- Diyabetin ne olduğunu, ne gibi zararlara yol açabileceğini bilmek.
- Diyet, egzersiz, stres kontrolü sağlama ve sigara içmeme gibi yeni bir hayat tarzına kavuşmak.
- Kan şekerini düzenli ölçmek ve ilaç kullanmada uyumlu olmak.
GÜNDE 30 DAKİKA YÜRÜYÜN
Dr. Eraydın, yaşam tarzıyla ilgili değişiklikleri de şöyle anlatıyor:
'Her gün ayak bakımı yapılmalı, çorapların lastik kısmı alır almaz kesilmelidir. Göz kusurları yaşanmadan bir kez göz doktoruna muayene olunmalıdır. Şeker ölçümleri aç ve tok (ilk lokmadan 2 saat sonraki ölçüm) olarak takip edilmelidir. Ana öğünler atlanmamalıdır. Ayrıca 3 ara öğüne de gün içinde yer verilmelidir. Diyabet hastaları uzun süre aç kalmamalıdırlar. Haftada 5 gün, günde 30 dakika yürüyüş yapılmalıdır ancak ilk günlerde 10-15 dakikalarla başlanabilir. Bal, pekmez, reçelden uzak durulmalı, meyveler etli yenmeli, meyve suları tercih edilmemelidir. Hamur işleri börek, çörek, kurabiye gibi ikramlardan uzak durulmalıdır. Asansör yerine merdiven tercih edilmeli, yakın yerlere yürünmelidir. Tuz azaltılmalı, porsiyonların miktarı gözden geçirilmelidir.'
60 bin okulda diyabet anlatılacak
Şişman çocuk sayısının 2 milyona ulaştığı varsayılan Türkiye'de, çocuklarda diyabet, şişmanlık ve sağlıklı beslenme konularında ulusal düzeyde bir bilinç oluşturulması amacıyla okullarda çeşitli etkinlikler düzenlenecek. Yarın 81 kentte düzenlenecek etkinliklerde tüm ilköğretim okullarında 'Çocuklarda Diyabet', 'Çocuklarda Şişmanlık ve Sağlıklı Beslenme' gibi konuların işlendiği eğitim filmleri gösterilecek. Sağlık Bakanlığı, Milli Eğitim Bakanlığı ve Çocuk Endokrinoloji ve Diyabet Derneği'nin yürüttüğü ve Sanofi Aventis firmasının desteklediği proje, yaklaşık 20 bin diyabetli çocuğa dokunmayı hedefliyor.
Şeker hastaları da çikolata yiyebilir
Diyabet hastalığının tedavisinde en önemli unsur diyettir. Yaşam biçiminin düzenlenmesi ve günlük kalori alımının kısıtlanması tedavinin esasını ve başarısını oluşturmaktadır. Diyet içeriği kişiden kişiye göre değişmekte, temel olarak alınan kalorinin harcanan kaloriden az olmasıdır. Amerikan Hastanesi Endokrinoloji, Diyabet ve Metabolizma Hastalıkları Bölümü Dr. Sinan Tanyolaç'a göre, diyabet ve diyet dengesi bazen yanlış anlaşılabiliyor. Örneğin diyabet denildiğinde direkt yasaklılar listesine giren çikolata aslında yasak listesinde değil. Bilimsel çalışmaları kaynak gösteren Tanyolaç, çikolatanın içindeki kakaonun kolesterol düzeyini ve insülin direncini düşürdüğünün ortaya çıktığını söylüyor. Ancak günlük kalori düzeyini aşmadan, bitter olarak çikolatınızı tüketebilirsiniz. Tanyolaç, şeker metabolizmasını 20 kat hızlandırarak, kan şekerini düzelten tarçını da diyabet hastalarına öneriyor.
ve büyük harflerle yazılmış yorumlar onaylanmamaktadır.