İşte Milliyet'in sorularına Dengir Mir Fırat'ın cevapları:
PKK'nın silah bırakması ve dönüş sürecinde nasıl bir yöntem izlenmelidir?
Birbirimizin ne konuştuğunu duymak için önce silahların susması lazım. Silahların susması ne şekilde olabilir? Mesela, PKK Türkiye'den kendi kamplarına çekilebilir. Bu çekilme süreci içersinde Türk Silahlı Kuvvetleri buna imkân verir.
Yani, çekilmeyi kolaylaştıracak ve doğrudan üstlerine gidecek eylemlerden kendini geri çeker ve bu konuda yardımcı olur. Bence devletin böyle bir konuda samimi olduğunu otaya koyması gerekir ki, bu da Sayın Sönmez Köksal'ın size söylediği gibi gizli görüşmelerde yapılabilir, belki de yapılıyordur, bilemiyorum.
PKK kadrolarını dağdan indirmek amacıyla af ilan edildiği takdirde kapsamı ne olmalıdır?
Bugün Irak'tan iadesini talep ettiğimiz PKK'lı sayısına baktığınız zaman 200 küsur kişidir. Bunlar da lider kadro diye nitelendirilen kesimdir. Demek ki, bu 200 kişinin dışında kalan kişiler hakkında herhangi bir işlem yapılmamıştır Türkiye'de.
Dolayısıyla, bunların ister Mahmur kampı üzerinden, ister direkt bir şekilde Türkiye'ye girişinde haklarında herhangi bir işlem yapılmaması kabul edilebilir. İşte bu da bir tür af sürecidir. O 200 kişilik kadronun Türkiye dışında bir ülkeye gönderilmesi konusunda da bir mutabakat sağlanabilir.
Çözüm sürecine Abdullah Öcalan'ın da dahil edilmesi yolundaki taleplere nasıl bakıyorsunuz?
İsteyen herkesin katkı koyabilmesi lazım ama, ne Abdullah Öcalan ne de DTP tüm Kürt halkının temsilcisi konumunda. DTP'nin bölgeden aldığı oy ortada.
Üstelik Güneydoğu'daki Kürt sayısından daha fazlası ülkenin kalan bölgelerinde yaşıyor. Madem ki Kürt problemi temelde hak ve özgürlükler problemidir; o zaman bence muhatap aramaya gerek yok.
DTP de STK'lar da elbette sürecin içinde olmalıdır ama, öncelikli muhatap her bir vatandaş ve onların haklarıdır.
Çözüm süreci boyunca operasyonlar durmalı mı durmamalı mı?
TSK'nın operasyonları karşı tarafa yardımcı olmak için durmalıdır. PKK'nın da eğer elinde silah varsa o zaman onun da Türkiye topraklarının dışına çıkması şarttır.
Terörün bitme menziline girdiği konusunda yayılan iyimser havaya katılıyor musunuz?
Ben bu havaya inanmıyorum, çünkü, terör sorunuyla Kürt sorununu birbirinden ayırmak bile uzun zaman alacaktır. Bir de üstelik bu sorunun bitmesi birçok menfaate dokunacağı için, ben provokasyonların da devam edeceği kanısındayım.
O yüzden burada kilitlenilmesi gereken hedef, bence terörden ziyade milyonlarca Kürdün kendini eşit vatandaş olarak algılaması sonucudur.
Türkiye'de yaşayan Kürtlere mevcut Anayasa ve yasalarla tanınmış olan hak ve özgürlükler alanının genişletilmesi gerektiğini düşünüyor musunuz; düşünüyorsanız bu düzenlemeler neleri içermelidir?
Birincisi, ben bu meseleye Kürt sorunu denmesine itiraz ediyorum, bunun adı "vatandaşlık sorunu"dur. Çünkü, Kürt dediğimiz kişi de benim vatandaşımdır ve bir Türk hangi temel hak ve özgürlüklerden istifade ediyorsa, bir Kürt veya başka bir etnisiteden gelen vatandaşımın da aynı hak ve özgürlüklerden faydalanması gerekir. Ama, bugünkü uygulama böyle değil.
Bugün, "Sen bana tabi olacaksın" deniyor. Bu da "Ne mutlu Türküm diyeceksin, çünkü, bu zaten bir ırkı ifade etmiyor" diye açıklanıyor. Peki, o zaman bir de "Ne mutlu Kürdüm diyene" diyelim... Ama, o olmuyor; demek ki neymiş, oradaki Türk kelimesi bir ırkı ifade ediyormuş.
Oysaki vatandaşlığı ırka dayalı değil de Anayasal vatandaşlık bazında algılarsak, herkes eşit vatandaşlık haklarından faydalansın dersek, o noktada zaten bütün sorun çözülüyor.
Mesela, Kürtçe eğitim meselesi... Bundan kısa bir süre önce Kürt dilinde müzik dinlemek de Türkçe dışında bir dilde televizyon ve radyo yayını yapmak da yasaktı. Peki, bu yasaklar kaldırıldı mı; kaldırıldı.
Peki, bir problem oldu mu; olmadı. Şimdi, eğitim konusunda da aynı problem ve korkuyu yaşıyoruz, ama şu korkularımızı bir atsak kimsenin çocuğuna Türkçe-Kürtçe değil, yabancı dil eğitimi aldırmaya çalıştığını göreceğiz.
Bir de şu var tabii: Diyelim ki bugün Kürtçe eğitim serbest dedik; peki kimle öğreteceksiniz? TRT-Şeş'e Kürtçe bilen bulamıyoruz, eğitime kimi bulacağız? Demek ki önce bir Kürdoloji kurmak, Kürtçeyi geliştirmek, sonra öğretmen yetiştirmek gerekir ki, bu da zaten yıllar alır.
Soruna çözüm çerçevesinde demokratikleşme paketi ve ekonomik önlemler yeterli midir? Bölgeye özel düzenlemeler de yapılmalı mıdır?
"Efendim Kastamonu'nun şu ilçesine bakarsanız, orası da şu kadar geri kalmıştır" deniyor. Doğrudur, ama Diyarbakır gibi bir ilde eğer bundan dört sene öncesine kadar 1200 köyün sadece 300-400'ünde su varsa burada açık ara bir dengesizlik var demektir.
Bu dengesizliği ortadan kaldırabilmek için pozitif ayrımcılık şart.
Ama, bu da yetmez. Tüm Türkiye için artık mahallinden yönetim şart. Artık Ankara'dan yönetebilme imkânına sahip değiliz.
Bu dünyanın başka yerlerinde de yok. Tabii konuyu buradan alıp otonomiye götürmek de doğru değil. Hatta bunun tartışılmasını bile yanlış bulurum.
Toplumsal mutabakatın sağlanması için sizce en çok dikkat edilmesi gereken husus nedir?
Toplumun karşısına şu iki soruyla çıkmalıyız: a) Senin kullandığın haklardan komşunun kullanmasına karşı mısın, değil misin? b) 25 yılda 40 bin insanımız öldü, 10-15 bin faili meçhul var ve yüzlerce milyar dolar harcamışız. Sence bu insanları, bu kaynakları kaybetmeseydi Türkiye için daha mı iyi olurdu, daha mı kötü olurdu?
Bu iki soruya da ben "Hayır" diyecek çok fazla kişi olduğunu sanmıyorum. "Evet"i duymak ise problemin çoğunu hallediyor zaten.
Sizin açınızdan bulunacak çözüm modelinin "olmazsa olmaz" çizgileri nelerdir?
Eğer size daha tatlı gelecekse bu sorunun adına "Muhallebi sorunu" deyin, ama bir sorun var. Bu sorunu çözmenin tek olmazsa olmaz çizgisi de anayasal vatandaşlıktır.
Dengir Mir Fırat, sözlerini, "Artık, öyle bir noktaya geldi ki Türkiye, duvara dayandı. Artık, herkes şapkasını önüne koyup düşünmek mecburiyetinde. Bu mesele yüzünden yıllardır çok varlığımızı kaybettik, ama artık sınırdayız.
Bundan sonra kaybedeceğimiz şeyler, bir ülkenin asla kaybetmemesi gereken şeylerdir. Bu ülkenin birliğidir, bütünlüğüdür, kardeşliğidir, özgürlüğüdür. Bunları kaybetmememiz lazım, ama o noktaya doğru gidiyoruz. Dolayısıyla çok çok önemli bir kavşağın başında duruyoruz ve artık bu problemi çözmek zorundayız." sözleriyle bitirdi.
ve büyük harflerle yazılmış yorumlar onaylanmamaktadır.