Bir süredir çatışmaların sürdüğü Diyarbakır’ın Sur ilçesinde olağanüstü günler yaşanıyor. Binlerce vatandaş kenti terk ederken, yüzlerce iş yeri de kapandı. Acı bilançoyu açıklayan CHP Genel Başkan Yardımcısı İstanbul Milletvekili Sezgin Tanrıkulu, sokağa çıkma yasağının ilan edilmesiyle birlikte Diyarbakır Sur ilçesinde bulunan küçük esnaf ve tüccarlar için ticaretin durduğunu, tüccarın sıkıntıya girdiğini ve iş yerlerinin kapanma noktasına geldiğini söyledi. Tanrıkulu, bu süreçte şu ana kadar Diyarbakır Sur ilçesinde 361 iş yerinin kapandığını; 41 iş yerinin de bölgeden nakil ile ayrıldığını ifade etti.
KONUYU MECLİS GÜNDEMİNE TAŞIDI
Başbakan Ahmet Davutoğlu’nun cevaplaması istemiyle Türkiye Büyük Millet Meclisi (TBMM) Başkanlığı’na Diyarbakır’daki sokağa çıkma yasağının ekonomiye etkisine yönelik soru önergesi verdi. Tanrıkulu, şunları kaydetti:
Bilindiği üzere 7 Haziran 2015 seçimlerinden sonra yaşanan olaylar akabinde uygulanan sokağa çıkma yasakları ekonomiye ağır bir darbe vurmuş, ticaret durmuş, esnaf ve tüccar ödemelerini yapamaz duruma gelmiş, ekonomi neredeyse dibe vurmuş durumdadır. Diyarbakır İş Konseyi, Ankara’da Başbakan Yardımcısı Mehmet Şimşek ve Kalkınma Bakanı Cevdet Yılmaz’la bir araya gelerek Diyarbakır Sur’da yaşanan olaylar nedeniyle 361 işyerinin kapandığını ve bölge insanının işsizlik tehdidiyle karşı karşıya kaldığını belirten Konsey üyeleri, iki bakana sundukları raporda 8 maddelik çözüm önerisinde bulunmuşlardır.”
CHP vekili Tanrıkulu, bu kapsamda Başbakan Davutoğlu’na şu soruları yöneltti:
“Sokağa çıkma yasağının ilan edilmesiyle birlikte, Sur ilçesinde bulunan küçük esnaf ve tüccarlar için ticaret durmuş, tüccar sıkıntıya girmiş ve işyerleri kapanma noktasına gelmiştir. Bu süreçte şu ana kadar Diyarbakır ili Sur ilçesinde 361 iş yeri kapanmış, 41 iş yeri de bölgeden nakil ile ayrılmıştır. Ayrıca sokağa çıkma yasağı nedeniyle ilçedeki daha kaç iş yeri kapanacaktır?
Çözüm süreci ile bölgemizde ve ilimizde özellikle dış kaynaklı firma yatırımlarının ivme kazandığı 2014’te ve 2015’te ilimizde kurulan 50 firma, yaklaşık 1 yıl gibi kısa bir süre içinde ticaretten çekilmiştir. Bunların 26’sı ilimizde şube açan firmaların şubelerini kapatarak ilimizden çekilmesi ile sonuçlanacağı doğru mudur? Diyarbakır il ve ilçelerinden çekilen firmalarda kaç kişi çalışmaktadır?
Türkiye’de yüzde 18,7 işsizlik oranı (TÜİK, 2014) ile 5. sırada olan ilimizde, Diyarbakır ili Sur ilçesinde kapalı olan iş yeri sayısı kaçtır?
Diyarbakır ili Sur ilçesinde iş yerlerinin kapanması ile işsiz kalacak vatandaşımızın sayısı kaçtır?
Bölgemizde yaşanan olayların seyrinin belirli olmamasından dolayı büyük ölçekli işletmelerimiz iş planlarını yapamaz durumdadırlar. Genel ticaret döngüsünde iş hacmi ne kadar düşmüştür? Temel ihtiyaçlar dışında satın almalar askıya alındığı doğru mudur?
Başta olayların yoğun olarak yaşandığı yerler olmak üzere, bölgemiz genelinde gayrimenkul satış fiyatları dip seviyelere inmiştir. Kiracılar kiralarını ödeyememektedir. Kiraya bağımlı kredi ödemeleri olan gayrimenkul sahipleri ise banka kredi ödemelerinde sıkıntılar yaşandığı doğru mudur? Kiraya bağımlı kredi ödemeleri olan gayrimenkul sahiplerinden kredi ödemesi gecikmeye girmiş vatandaşlarımızın sayısı il ve ilçeler itibariyle kaçtır? Bu vatandaşlarımızın gecikmedeki kredi tutarları il ve ilçeler itibariyle ne kadardır?
Özellikle UNESCO süreci ile büyük umutlar yaratan Turizm sektörü son yaşanan olaylarla bitmiş durumdadır. Restorasyonu yapılan tarihi yerlerdeki işletmeciler iş yapamaz durumdadırlar. Diyarbakır’ın 5 yıldızlı otelleri de dahil Sur ilçesinde 20′nin üzerinde otel kapalı durumdadır. Bu otellerin çözüm sürecinde doluluk oranları yüzde 80-yüzde 85 civarındayken şu an kapalı olmaları nedeniyle sıfıra indiği doğru mudur? Yoğun olayların yaşandığı bölgelerdeki turizm sektörüne hangi yardımların yapılması öngörülmektedir?
Bankalar da uygulamaları ile olaylardan dolayı sıkıntı yaşayan firmalarının sorunlarını daha da derinleştirmektedir. Bankalar, bölge firmalarının kredilerini kapamaları için çağrı yapmakta, vadesi gelen kredileri kapaması yapıldıktan sonra yeniden kullandırmamakta veya kullandırması durumunda batı illerimize göre daha yüksek faiz oranları uygulamaktadır. Doğu illerine uygulanan faiz oranı batı illerinde yüzde kaç fazladır? Bankalar ayrıca, ipotek aldığı gayri menkulün ekspertiz fiyatını genel merkezde düşürüldüğü doğru mudur? Bankalar ipotek aldığı ekspertiz fiyatını yüzde kaç düşürmektedir?
Özellikle sokağa çıkma yasakları ile birlikte Göç Edenler Yardımlaşma ve Dayanışma Derneği (GÖÇ-DER) tarafından açıklanan son rakamlarda sokağa çıkma yasağı ilan edilen bölgelerde 200 bin, sadece Sur ilçesinde 20 bin kişinin göç ettiği doğru mudur? Sokağa çıkma yasağının uygulandığı yerleşim birimlerinde yaşamını sürdüren vatandaşlarımızın il ve ilçeler itibariyle sayısı kaçtır?
Yaşanan olayların, sokağa çıkma yasağı nedeniyle iş yapamaz hale gelen, esnaf, tüccar, KOBİ ve İşletmelerin gecikmede olan vergi, Sgk prim borç faizleri silinerek yeniden yapılandırılacak mıdır? Vergi ve Sgk prim borçları yapılandırması kaç yıl olacaktır?
Türkiye’de yüzde 18,7 İşsizlik oranı (TÜİK, 2014) ile 5. Sırada olan ilimizde esnaf, tüccar, işletmelere faizsiz ve ön ödemesiz ne kadarlık kredi imkanı sağlanacaktır?
Yoğun olayların sokağa çıkma yasağı yaşanan yerleşim birimlerine hangi teşvikler sağlanacaktır? Bu teşviklerin il ve ilçeler itibariyle tutarı ne kadar olacaktır?
20 Temmuz 2015 tarihinden bu yana Diyarbakır il ve ilçeler itibariyle gecikmeye giren Esnaf Kefalet Kredi tutarları ne kadardır?
Bölgede hayatta kalma mücadelesi veren, zor şartlar altında yaşayan esnafın, esnaf ve kefalet kredi borç faizleri silinerek yeniden yapılandırılacak mıdır?
Bölgede bankaları yüksek faiz ve ipotek gayri menkulün ekspertiz fiyatlarını düşürmesi ile ilgili soruşturma başlatılmış mıdır? Hangi tedbirleri alacaksınız?
Bölgede evleri, işyerleri hasar gören, kullanılamaz hale gelen vatandaşlara hangi yardım ve destekler sağlanacaktır?”
ve büyük harflerle yazılmış yorumlar onaylanmamaktadır.