Anayasa referandumu dünya basınında: 'Askerler ve hakimler kaybetti', 'İslamcı Başbakan'ın elinde fazla güç toplandı kaygısı', 'Askeri darbe yapmaktan caydırır', Birçok seçmen içeriği bilmeden oy verdi'...
Sadece iki bölge 'hayır' dedi
Referandumda sadece Ege ve Akdeniz bölgelerinde "hayır oyları önde çıktı. Diğer 5 bölgenin oyu ise "evet" oldu.
Anayasa referandumunda yüzde 58 ile 'evet' oyunun çıkması dünya basınında geniş yankı buldu.
İngiltere'deki hemen hemen tüm ciddi gazeteler sayfalarında referandum sonuçlarına yer verdi.
ASKERLER VE HAKİMLER KAYBETTİ
Guardian, "Seçmen anayasa değişikliklerine destek verdi, askerler ve hakimler kaybetti" başlığını atmış.
Bunun AKP için beklenmedik ölçüde kolay bir zafer olduğunu vurgulayan gazete, Türkiye'nin büyük bir siyasi dönüşümün eşiğinde olduğunu, değişikliklerin laik kurulu düzeni uysallaştırmayı hedeflediğini belirtiyor.
Sonuçları aynı zamanda CHP lideri Kemal Kılıçdaroğlu'nun mağlubiyeti olarak yorumlayan Guardian, Kılıçdaroğlu'nun oy kullanamayarak daha da küçük duruma düştüğünü savunuyor.
BİRÇOK SEÇMEN İÇERİĞİ BİLMEDEN OY KULLANDI
Financial Times da bu sonucun CHP'nin yeni lideri Kemal Kılıçdaroğlu için bir darbe niteliğinde olduğunu belirtiyor.
Sonuçların birçok kamuoyu yoklamasının aksine açık bir farka işaret ettiğini belirten gazete, bunun seçmenden gelecek yılki seçimlerde üçüncü kez tek başına iktidar talep etmeye hazırlanan Başbakan Recep Tayyip Erdoğan'a güçlü bir destek sağlayacağının altını çiziyor.
Birçok seçmenin anayasa değişikliğinin içeriğini bilmeden parti tercihine göre oy kullandığını savunan Financial Times, bunun da referandumun 2011 seçimlerinin provası olduğu inancını güçlendirdiğini belirtiyor.
HÜKÜMETİN ZAFERİ
Independent, dün değiştirilmesi halk oyuna sunulan anayasanın 1980 darbesi ardından hazırlandığını vurguluyor.
Bunun demokrasiyi sınırlayan, asker ve yargının yetkilerini ise genişleten bir anayasa olduğuna işaret eden Independent, oylama sonucunu ise hükümetin zaferi olarak yorumlamış.
Ancak evet ve hayır oyları arasındaki farkı çok da açık bulmayan gazete: "1923'ten beri iktidarı elinde tutan laik ve otoriter elitin destekçileriyle AKP hükümeti arasındaki güç mücadelesi devam edecektir" diyor.
ASKERLERİ DARBE YAPMAKTAN CAYDIRIR
Times gazetesindeki haberin başlığı ise, "Seçmen yeni anayasaya destek verdi, ordu savaşı kaybetti" şeklinde.
Sonucun Türkiye'nin askerci geleneğine büyük bir darbe ve seçimden bir yıl kadar önce Erdoğan'a yönelik bir güvenoyu olarak görüldüğü belirtilmiş.
Anayasa değişikliğinin, 1980 darbesi liderlerinin yargılanması önündeki engeli kaldırdığını da hatırlatıyor gazete. Kenan Evren'in bu sayede yargılanacağına pek kimsenin inanmadığı, ancak bunun askerleri bundan sonra darbe yapmaktan caydıracağı ifade edilmiş. Abdullah Gül'ün cumhurbaşkanlığına karşı gelen ordunun daha 2007'de siyasete müdahale etmeye çalıştığı da hatırlatılmış.
İSLAMCI BAŞBAKANIN ELİNDE FAZLA GÜÇ TOPLANDI KAYGISI
Daily Telegraph sonucun Türkiye'nin Avrupa Birliği iddiasını güçlendireceğini, ancak İslamcı bir başbakanın elinde çok fazla güç topladığı kaygılarını da beraberinde getireceğini belirtmiş.
Emekli büyükelçi Faruk Loğoğlu'nun görüşlerine de yer vermiş gazete. Muhalefetin bunu bir güvenoylamasına dönüştürmesi nedeniyle sonuçların toplumu daha da kutuplaştıracağını söyleyen Loğoğlu ekliyor:
"İktidar partisi muhalefete daha az duyarlı hale gelecek. Muhalefet ise hükümetin altını oymak için daha sert bir söylem ve yaklaşım kullanmaya başlayacak. Ne kadar inkar etse de, AKP bunu bir güvenoyu olarak görecek ve genel seçime bunun rahatlığıyla girecektir."
Daily Telegraph'a göre referandumun en önemli sonucu ise kendini dış politakada gösterebilir. Referandumun, Türkiye'nin Batı yanlısı tutumunu terk edip İran gibi komşularıyla yakınlaşması konusunda Başbakan Erdoğan'ın elini daha da güçlendireceğini belirtiyor gazete.
ERDOĞAN İÇİN GÜVENOYLAMASI
ABD'nin önemli gazetelerinden New York Times ise referandum sonucunu ''Türk reformları büyük farkla geçti'' başlığıyla duyurdu.
Gazete, seçimin hükümet açısından büyük bir zafer olduğunu, pek çok seçmen ve siyasetçi tarafından Başbakan Recep Tayyip Erdoğan'ın hükümeti için bir anlamda güven oylaması olarak görüldüğünü yazdı.
Gazete, halk oylamasını değerlendiren analistlerin ''halk oylamasının sonucunun hükümetin gelecek yılki seçimleri kazanma ihtimalini güçlendireceğini ancak aynı zamanda derin şekilde kutuplaşmış ülkedeki keskin ideolojik bölünmeleri daha da güçlendireceğini'' düşündüklerini kaydetti. NYT, ''Batılı diplomatlar, halk oylaması sonucunun Başbakan Erdoğan'ın iddialı dış politikasını da teşvik edeceğini belirtiyorlar'' diye yazdı.
OBAMA ERDOĞAN'I ARADI
Wall Street Journal ise ''Referandum sonucunun hükümete gelecek yılki seçimler öncesinde sürpriz şekilde destek sağladığını'' yazdı.
Haberde, sonucun Başbakan Erdoğan'ın ''inandırıcı şekilde'' kazandığını gösterdiğini, kamuoyu yoklamalarının aksine sonucun az farkla değil büyük farkla ''evet'' olduğunu bildirdi. Haberde, ABD Başkanı Barack Obama'nın Başbakan Erdoğan'ı telefonla arayarak halk oylamasına yüksek katılım oranının Türk demokrasisinin ne derece canlı olduğunu gösterdiğini söylediği belirtildi.
TÜRKİYE İÇİN YENİ BİR SÜREÇ BAŞLADI
İtalyan gazetelerinden La Repubblica, Cumhurbaşkanı Abdullah Gül ile bir söyleşi yayınladı. Marco Ansaldo imzalı haberde Cumhurbaşkanı Türkiye için yeni bir süreç başladığını vurguladı.
ERDOĞAN ARTIK DAHA GÜÇLÜ
Referandum sonuçlarına iki sayfa ayıran Corriere Della Sera haberinde 'Türkiye'de Erdoğan'ın zaferi' başlığını kullandı. Monica Ricci Sargentini imzalı haberde, Eli Şafak ile yapılmış bir röportaj da yer alıyor. Şafak, "İnsanlar artık askeri darbe istemiyor. İslam Avrupa demokrasileri ile birlikte yaşayabilir' diyor.
Gazetede Türkiye uzmanı Antonio Ferrari'nin şu yorumları da yer alıyor: "Kürtler de Erdoğan'a oy verseydi, 'evet' oranı daha fazla olacaktı. Bu yüzden Erdoğan şüphesiz çok mutlu. Başbakan ve AKP artık daha güçlü ve gelecek seçimleri de büyük ihtimalle kazanacak.
La Stampa ise ilk sayfadan verdiği yorumda "Erdoğan'ın Türkiye'si yeni bir sayfa açıyor" başlığını kullandı.
İSLAMCI REJİME DAHA FAZLA YETKİ
Fransız gazetelerinde referandumla ilgili öne çıkan başlıklar ise şöyle:
France Soir: "Türkiye'de anayasa değişecek. Türk seçmenlerin yaklaşık yüzde 60'ı, muhalefete karşı İslamcı-muhafazakar rejime daha fazla yetki verecek anayasa değişikliğine 'evet' dedi.
Le Figaro: Türkiye anayasasının değiştirilmesini onayladı. 'Evet'in zaferi, İslami-muhafazakar rejimi kuvvetlendirecek.
Le Parisien: Türkler anayasalarının reformunu onayladı. Türk seçmenler, yargı hiyerarşisi ve ordunun yetkilerini sınırlayan anayasal değişikliğe geniş biçimde 'evet' diyerek İslamcı-muhafazakar hükümete net bir zafer verdiler.
Liberation: Türk anayasası reforme edilecek. Bu parlak bir başarıdır. Başbakan Recep Tayyip Erdoğan, 1980 askeri darbesinin mirası anayasanın 26 maddesinin değiştirilmesi lehindeki yüzde 58,1 oyla, 2002 yılından bu yana iktidarda olan İslamcı-muhafazakar AKP için güvenoyuna dönüşen referandumu geniş farkla kazandı.
ve büyük harflerle yazılmış yorumlar onaylanmamaktadır.