Bu gelişmeye ilişkin henüz açıklama yapmayan ABD ise daha önce verdiği mesajlarda Ankara’ya yönelik yaptırım tehdidinde bulunmuştu.
S-400 hava savunma sistemleriyle ilgili Ankara ile Washington yönetimleri arasındaki kriz sürerken, Milli Savunma Bakanlığı’ndan Türkiye’nin Rusya’dan aldığı S-400’lerin teslimatının başladığına dair açıklama geldi.
Bakanlığın açıklamasında, “Türkiye’nin hava ve füze savunma ihtiyacının karşılanmasına yönelik tedarik edilen S-400 Uzun Menzilli Bölge Hava ve Füze Savunma Sisteminin birinci grup malzemelerinin Mürted Hava Meydanı / Ankara’ya intikali 12 Temmuz 2019 tarihinden itibaren başladı” denildi.
Bu açıklamanın ardından Savunma Sanayii Başkanlığı da bir açıklama yaparak “S-400 sistemi teslimatının ilk aşaması bugün Ankara’ya inen ilk uçakla başlatılmıştır” dedi ve ekledi:
“Sisteme ait parçaların teslimatlarına önümüzdeki günlerde devam edilecek, sistem bütünüyle hazır olduktan sonra ilgili makamların belirleyeceği şekilde kullanımına başlanacaktır.”
Dışişleri Bakanı Mevlüt Çavuşoğlu ise S-400 teslimatına ilişkin yaptığı açıklamada, “Herhangi bir sıkıntı yok. Süreç bundan sonra da sağlıklı bir şekilde devam edecek” diye konuştu.
Rusya doğruladı
Rusya’nın askeri-teknik işbirliğinden sorumlu federal servisi FSVTS de S-400 hava savunma sisteminin Türkiye’ye teslimatının başladığını doğruladı.
FSVTS yetkililerinin Sputnik’e açıklamasında, “Teslimatlar tarafların üstünde mutabık kaldığı tarihlerde gerçekleştirilecektir” denildi.
ABD yaptırımla tehdit ediyor
Türkiye ile ABD arasında “S-400/F-35 krizi” yaşanıyor. Washington Ankara’dan S-400 almamasını istiyordu.
ABD’nin gerekçesi S-400’lerin NATO sistemleriyle uyumlu olmaması ve F-35 savaş uçaklarının güvenliğini olumsuz etkileyebileceği iddiası.
F-35 üretim programının ortakları arasında yer alan Türkiye’yi bu projeden çıkarmaya yönelik adım atan Washnington yönetimi, Ankara’ya yaptırım tehdidinde de bulunuyor.
Son olarak ABD Dışişleri Bakanlığı, S-400’ler konusunda Türkiye’ye yeni bir uyarı yaparak söz konusu savunma sistemlerini kabul etmenin “olumsuz sonuçları” olacağını söylemişti.
Bakanlığı Sözcüsü Morgan Ortagus, “Türkiye, S-400’leri kabul ederse gerçek ve olumsuz sonuçları olacak” demiş ve eklemişti: “Bu sonuçlar Türkiye’nin F-35 programını da kapsıyor.”
ABD Kongresi de bu durumda Türkiye’ye yaptırım uygulanmasında ısrarlı. Ankara ise ABD Başkan Donald Trump’tan muafiyet beklentisi içinde.
Türkiye’yi hangi yaptırımlar bekliyor?
Peki, Türkiye’ye yaptırım uygulanmasını öngören ve kısa adıyla CAATSA olarak bilinen yasa ne diyor?
Amerika’nın Sesi’nin haberine göre, 2 Ağustos 2017’de ABD Başkanı Trump’ın imzasıyla yürürlüğe giren “ABD’nin Hasımlarına Yaptırımlar Yoluyla Karşı Koyma Yasası” (CAATSA) İran, Kuzey Kore ve Rusya’ya uygulanan yaptırımların da dayanağı.
CAATSA, “Rusya’nın savunma ya da istihbarat sektörleriyle ya da bunlar adına çalışan kurum ve kişilerle önemli düzeyde alışverişte bulunan kişi ve kurumlara yaptırım uygulanmasını” öngörüyor.
Türkiye’ye Rusya yapımı S-400 hava savunma sistemi sebebiyle yaptırım uygulanmasını öngören madde de bu.
Trump yasa gereği CAATSA metninde listelenen 12 yaptırım kaleminden en az beşini seçmek zorunda. Bu kalemler şöyle sıralanıyor:
- Yaptırım kapsamına alınan kişi ve kurumlara ihracat-ithalat bankası desteğinin kesilmesi
- Mal ve teknoloji ihracatı ruhsatı verilmemesi
- ABD mali kuruluşlarından kredi tedarik edilmemesi
- Uluslararası mali kuruluşlardan kredi verilmemesi
- Mali kurumlara ABD Merkez Bankası ile doğrudan alışveriş yapma izni verilmemesi
- Yaptırım kapsamına alınan kişi ya da kurumlarla ihale ya da sözleşme yapılmaması
- Döviz üzerinden işlem yapılmasının yasaklanması
- Mali kurumlar ve bankalar arasında ödeme ya da kredi transferlerinin yasaklanması
- Yaptırım kapsamına alınan kişi ya da kurumların ABD topraklarında gayrimenkul sahibi olmasının yasaklanması
- ABD kişi ve kurumlarının yaptırım kapsamına alınan kişi ya da kurumlardan sermaye ya da borç alışverişinin yasaklanması
- Yaptırım kapsamına alınan kişilere ABD’ye giriş yasağı
- Yaptırım kapsamına alınan kişi ve kurumlara benzer işlevi olan üst düzey görevlilere de yaptırım uygulanması
ABD Başkanı yasa gereği en fazla 180 gün boyunca yaptırımlardan muafiyet tanıyabiliyor. Muafiyet, bu sürenin sona ermesinden en fazla 15 gün öncesinde yine 180 günlüğüne yenilenebiliyor.
CAATSA Başkan’ın yaptırımlardan muafiyet tanıma kararı vermesi halinde bunu Kongre’nin değerlendirmesine sunmasını şart koşuyor.
Dolarda ‘S-400’ yükselişi
Öte yandan Dolar/TL’de, S-400 teslimatının başlamasının açıklanmasıyla birlikte yukarı yönlü hareketlilik yaşanıyor.
Kur 5.67 seviyesinden 5.70’in üzerine çıkarak, saat 11:44 itibariyle 5.7090 seviyesinde yer alıyor.
Teslimatı başlayan S-400’ler sonrası Türkiye-ABD ilişkileri ile bu konuda piyasaya yansıyacak mesajların önemli olacağı belirtiliyor.
ve büyük harflerle yazılmış yorumlar onaylanmamaktadır.